فرسودگی ناوگان تجاری، موضوعی است که سال‌ها دغدغه مشترک مردم، مسئولان و مالکان این خودروها بوده است. مصرف سوخت بالا، آلودگی بسیار و هزینه‌های سرسام‌آور نگهداری از این خودروها، تنها بخشی از فاکتورهایی هستند که نیاز به نوسازی هرچه سریع‌تر این خودروها را نشان می‌دهند. با این‌حال، آن‌طور که مورد انتظار بوده، تا امروز طرح یا برنامه مدون و مشخصی برای رهایی ناوگان از کامیون‌های فرسوده انجام نشده است.
گرچه طرح‌های پرسروصدایی طی این سال‌ها رونمایی شده، اما هیچ یک از آن‌ها به سرانجام مطلوبی برای این ناوگان نرسیده‌اند. در آخرین اقدام نیز طرح واردات کامیون‌های کارکرده به مرحله اجرا رسید که هدف اصلی آن نوسازی بخشی از ناوگان فرسوده کشور و از رده خارج کردن خودروهای قدیمی بوده است.
با این‌حال، به‌گفته یکی از فعالان حوزه حمل‌ونقل کشور، تغییر در الزام به اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی پرداخت ۵درصد قیمت خودروهای وارداتی به‌جای اسقاط، تمام اهداف واردات را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده است مدل‌هایی که بدون اسقاط، ترخیص می‌شوند به دست نمایشگاهداران برسند.
به گفته وی، نمایشگاهداران این خودروها را تنها به‌صورت اقساط به فروش می‌رسانند و به دلیل سود گزافی که از این کار می‌برند، حاضر به فروش نقد این خودروها به قیمت روز نیستند.
هزینه ناچیزی که معادله واردات را به‌هم زد
یکی از فعالان حوزه حمل‌ونقل کشور در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» درخصوص وضعیت واردات کامیون‌های کارکرده به کشور گفت: «بخشنامه واردات کامیون‌های کارکرده در سال‌های گذشته برای تامین نیاز بازار تایید و قرار شد حدود ۲هزار دستگاه از این خودروها شماره‌گذاری شود تا از تعداد کامیون‌های فرسوده در کشور کاسته شده و ناوگان کشور نیز بازسازی شود.»
وی با اشاره به مشکلات اسقاط اظهار کرد: «با این‌حال، بعد از مشکلاتی که بر سر راه اسقاط به وجود آمد، این طرح نیز با وقفه مواجه شد و برای این که ترخیص و شماره‌گذاری خودروها دوباره به جریان بیفتد، لایحه پرداخت ۵درصد قیمت خودروهــای وارداتی به‌جای اسقاط تصویب شد. می‌توان گفت این هزینه به‌جای اسقاط بسیار ناچیز بوده و معادله به‌هم خورده است.»
وی همچنین در ادامه با اشاره به تاثیر نامناسب مصوبه پرداخت ۵درصد قیمت خودروها به جای اسقاط بیان کرد: «متاسفانه به یک‌باره اسقاط خودروهای فرسوده جای خود را به پرداخت ۵درصدی برای این کامیون‌ها داد و به‌واسطه آن، مشاغل بسیاری از بین رفت.»
قیمت‌گذاری ۲۰میلیارد تومانی کامیون‌ها در نمایشگاه‌ها
این فعال حوزه حمل‌ونقل کشور در ادامه بیان کرد: «هفته گذشته خبر رسید ۵هزار دستگاه از این خودروها بدون اسقاط و با پرداخت ۵درصد ترخیص شده‌اند. باید به این نکته توجه داشت هیچ‌یک از این خودروها به دست مصرف‌کننده نهایی نرسیده چراکه قیمت آن‌ها بسیار بالاست.»
وی توضیح داد: «تمام این خودروها توسط نمایشگاهداران به فروش می‌رسند و برای سرمایه‌گذاری مناسب نیستند و مصرف‌کننده واقعی هم توان خرید این خودروها را ندارد.»
وی ادامه داد: «این خودروها به‌صورت اقساطی و با پیش‌پرداخت ۲میلیارد تومان و اقساط بلندمدت توسط نمایشگاهداران در تهران عرضه می‌شوند که درنهایت تا ۲۰میلیارد تومان هم برای خریداران تمام می‌شود و نمایشگاهداران حاضر به فروش نقدی این خودروها نیستند.»
صاحبان اصلی خودروهای فرسوده از طرح واردات بازماندند
این کارشناس بازار خودروهای تجاری کشور ادامه داد: «اکثر متقاضیان واقعی و فعالان حوزه حمل‌ونقل کشور توان خرید این خودروها را ندارند اما بیشتر خریداران این خودروها با دریافت بارنامه‌های صوری، از سهمیه سوخت آن استفاده می‌کنند و هزینه‌ای را از قبال فروش سوخت به دست می‌آورند.»
وی گفت: «صاحبان اصلی خودروهای فرسوده موفق به استفاده از خودروهای وارداتی نشدند. قرار بود وامی برای مالکان فرسوده‌ها در نظر گرفته شود تا بتوانند ناوگان فرسوده را نوسازی کنند.»
نابودی اهداف طرح واردات با پرداخت ۵درصد به‌جای اسقاط
این فعال صنعت حمل‌ونقل کشور با اشاره به طرح‌های ناموفق برای خروج فرسوده‌ها از ناوگان کشور نیز ادامه داد: «ازسوی‌دیگر، قرار بود ۲۰درصد تولید داخل این خودروها به نوسازی ناوگان تعلق بگیرد که این اتفاق هم نیفتاده است؛ سهم ناوگان فرسوده در شرایط فروش سواری‌ها در نظر گرفته می‌شود، اما در تجاری‌ها نه.»
وی در پایان تصریح کرد: «طرح واردات کامیون‌های کارکرده قرار بود به اسقاط مدل‌های فرسوده بینجامد، نه توسعه ناوگان. روح این طرح، نوسازی ناوگان بود تا برای محیط‌زیست و کاهش آلودگی و مصرف سوخت اجرایی شود که با اعمال مصوبه جدید برای پرداخت ۵درصد هزینه خودروها به‌جای اسقاط، تمام این اهداف از بین رفت و تنها خودروهایی به کشور وارد شدند که قیمت گزافی را به متقاضیان آن‌ها تحمیل می‌کند و سود آن به جیب عده‌ای خاص می‌رود.»
